Sosyal Denge Tazminatı Nedir?

Sosyal Denge Tazminatı Nedir? 2025 Sosyal Denge Tazminatı (SDS) tutarı Ne Kadar? SDS’yi Kimler Alabilir?

Sosyal Denge Tazminatı (SDS), yerel yönetimlerde veya diğer tabiriyle mahalli idarelerde (belediyeler ve özel idareler), görev yapmakta olan memur ve sözleşmeli personele belli oranda, ilgili yerel yönetim tarafından verilebilen ilave bir ödemedir. Sosyal denge tazminatı ödemesi belli şartlara bağlanmıştır.

Sosyal Denge Tazminatı (SDS) ile ilgili yasal düzenleme, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 15 inci maddesinde yer almaktadır. Buna göre; Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il özel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine sosyal denge tazminatı ödenebilmekte, sosyal denge tazminatının ödenebilecek aylık tutarı, toplu sözleşmede belirlenen tavan tutarı geçmemek üzere ilgili belediye ve il özel idaresi ile ilgili belediye ve il özel idaresinde en çok üyeye sahip kamu görevlileri sendikası arasında anılan Kanunda öngörülen hükümler çerçevesinde yapılabilecek sözleşmeyle belirlenmektedir. Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il özel idarelerin personeline Sosyal Denge Tazminatı (SDS) verebilmesi için, varsa vergi, sgk primi gibi vadesi geçmiş borçlarının en son bütçe gelirlerinin yüzde 10’unu aşmaması, en son personel giderlerinin, en son bütçe gelirlerinin belediyelerde yüzde 30’unu (*), il özel idarelerinde ise yüzde 25’ini (**) aşmaması gerekmektedir.

Şimdi gelelim esas konu olan SDS’nin tutarına. 2024-2025 yıllarını kapsayan 7. Dönem Toplu Sözleşmede yapılan düzenlemeye göre SDS tavan tutarı en yüksek devlet memuru aylığının yüzde 120’si tutarındadır. 2025 yılı ilk 6 aylık dönemde en yüksek devlet memuru aylığı tutarı (En Yüksek Devlet Memuru Aylığı = (1500 + 8000) x Aylık Katsayı) 9.619,28 TL olup, yüzde 120’si ve dolayısıyla 2025 SDS tavan tutarı brüt 11.543 TL olmaktadır. Bu tutardan gelir vergisi ve damga vergisi kesilmektedir. Belediye ve özel idareler sds’yi tavan tutardan vermek zorunda olmayıp, bütçe imkanları doğrultusunda daha düşük oranda belirleyebilmekte veya hiç vermeyebilmektedir.

(*) ve (**) Toplu sözleşmede yapılan düzenleme ile “yüzde otuzunu” ibaresi “yüzde otuz beşini”, “yüzde yirmi beşini” ibaresi “yüzde otuzunu” olarak uygulanmaktadır.

Sosyal Denge Tazminatı (SDS) Hangi Kurumlarda Verilir?

Kamu çalışanlarının hakları ve maaşlarına ek olarak alabilecekleri ödemeler, sıkça tartışılan konular arasındadır. Sosyal denge tazminatı, özellikle belediye ve il özel idarelerinde çalışan memurlar için önemli bir ek gelir kaynağıdır. Peki, sosyal denge tazminatı nedir, kimler alabilir ve hangi şartlarla ödenir? Aşağıda sosyal denge tazminatı hakkında merak edilen tüm detayları ele alacağız.

Sosyal Denge Tazminatının Amacı Nedir?

Sosyal denge tazminatı (SDS), belediyelerde ve il özel idarelerinde çalışan memurlara, yerel yönetimler tarafından ek ödeme olarak verilen bir mali destektir. Bu ödeme, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi olarak görev yapan memurların ekonomik durumlarını iyileştirmek amacıyla yapılır.

Bu tazminatın temel amacı:

• Kamu çalışanlarının alım gücünü artırmak,
• Yerel yönetimlerde çalışan memurların maaşlarını desteklemek,
• Memurlar arasında gelir dengesini sağlamak olarak özetlenebilir.

Sosyal denge tazminatı, memurların aldığı maaş dışında bir ek ödeme olduğu için birçok kişi tarafından teşvik edici bir unsur olarak görülmektedir.

Sosyal Denge Tazminatını Kimler Alabilir?

Sosyal denge tazminatından yararlanabilecek personel grupları şunlardır:

✅ Belediyelerde görev yapan memurlar ve sözleşmeli personel
✅ İl özel idarelerinde çalışan memurlar ve sözleşmeli personel

Ancak, sosyal denge tazminatının verilmesi yukarıda belirttiğimiz gibi belediye veya özel idarenin kararına ve mali durumuna bağlıdır. Her belediye veya özel idare, kendi bütçe olanaklarına göre sosyal denge tazminatı ödeyip ödememeye karar verebilir.

Sosyal Denge Tazminatı Nasıl Belirlenir?

Sosyal denge tazminatı, ilgili belediye veya il özel idaresi ile yetkili sendika arasında imzalanan toplu sözleşmeye göre belirlenir.

Bu süreç şu şekilde işler:

1️⃣ Yetkili Sendika Belirlenir

• Belediye veya özel idarede en fazla üyeye sahip yetkili sendika, sosyal denge tazminatı görüşmelerini yapar.

2️⃣ Toplu Sözleşme Süreci Başlar

• Belediye veya il özel idaresi ile sendika, sosyal denge tazminatının oranı ve ödeme koşulları konusunda görüşmeler yapar.

3️⃣ Oran Belirlenir ve İmzalar Atılır

• Anlaşma sağlanırsa sosyal denge tazminatı oranı belirlenir ve sözleşme imzalanır.

4️⃣ Ödemeler Başlar

• Toplu sözleşme yürürlüğe girdikten sonra belirlenen tazminat memurlara ödenmeye başlanır.

Sosyal Denge Tazminatı Oranı ve Miktarı

Sosyal denge tazminatı, memurun maaşına göre belirlenen bir oranda ödenir.

• Maksimum oran: En yüksek devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) %120’sine kadar olabilir. (brüt 11.543 TL)
• Ödeme miktarı: Belediyenin ve il özel idaresinin mali durumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
• Tavan sınır: Kamu Görevlileri Hakem Kurulu’nun belirlediği sınırları aşamaz.

Örneğin, 2025 yılı için belirlenen en yüksek devlet memuru aylığı tutarı 9.619,28 TL olduğuna göre, sosyal denge tazminatı:

• % 50 oranında belirlendiğinde →5.771 TL
• % 100 oranında belirlendiğinde → 9.619 TL
• % 120 oranında belirlendiğinde → 11.543 TL olmaktadır.

Ancak bu rakamlar resmî açıklamalara ve belediyelerin toplu sözleşmelerine göre değişkenlik gösterebilir.

Sosyal Denge Tazminatı Herkese Ödenir mi?

Her belediye veya il özel idaresi sosyal denge tazminatı ödemek zorunda değildir. Bunun bazı nedenleri olabilir:

🔸 Belediyenin mali durumu yetersizse, sosyal denge tazminatı ödenmeyebilir.
🔸 Toplu sözleşme yapılmazsa, sosyal denge tazminatı devreye girmez.
🔸 İlgili mevzuatta değişiklik yapılırsa, tazminat miktarı ve şartları değişebilir.

Bu yüzden her memur için sosyal denge tazminatı alma garantisi yoktur, ancak belediye veya özel idare ile yetkili sendika anlaştığında bu ödeme yapılır.

Sosyal Denge Tazminatı Vergilendirilir mi?

Evet, sosyal denge tazminatı maaşın bir parçası olarak değerlendirildiği için vergiye tabidir. Ancak:

✔ SGK primi kesilmez,
✔ Gelir vergisi kesintisi uygulanır,
✔ Damga vergisi ödenir.

Bu nedenle, belirlenen brüt tutar üzerinden bazı kesintiler yapıldıktan sonra net ödeme hesaplanır.

Sosyal Denge Tazminatı ile İlgili Güncel Gelişmeler

Sosyal denge tazminatı, yapılan toplu sözleşmelerle güncellendiği için sürekli değişebilir. Belediye ve il özel idare çalışanlarının, yetkili sendikalarının açıklamalarını takip etmesi önemlidir.

Özetle:

📌 Sosyal denge tazminatı, belediye ve il özel idarelerinde çalışan memurlar ve sözleşmeli personel için için ek bir ödemedir.
📌 Yerel yönetimlerin mali durumu ve sendika görüşmeleri tazminat miktarını belirler.
📌 Maksimum oran, en yüksek devlet memuru aylık tutarının %120’sine kadar olabilir.
📌 Vergilendirilir ancak SGK primi kesilmez.
📌 Her belediye veya özel idare bu ödemeyi yapmak zorunda değildir.

Eğer sosyal denge tazminatı ile ilgili sorularınız varsa, çalıştığınız belediyenin veya il özel idaresinin toplu sözleşme kararlarını inceleyerek size ödeme yapılıp yapılmayacağını öğrenebilirsiniz. 🚀

SDS hakkında ne düşünüyorsunuz? Görüşlerinizi bizimle paylaşabilirsiniz! 💬